openscience

Έχετε πολλές φορές ακούσει και διαβάσει για πειράματα και έρευνα επάνω στην "Ανθρώπινη Συμπεριφορά"...

Είναι γεγονός ότι ο έλεγχος ανθρώπινης συμπεριφοράς αποτελεί διαχρονικά τομέα έρευνας και πολλαπλών εφαρμογών: από τα πειράματα του Popov, τα Σοβιετικά psychotronics στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου μέχρι τα Κοινωνικά Δίκτυα, το social net effect και την εποχή του Web 2.0. Είναι γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι ένα από τα πλέον σύνθετα και πολύπλοκα "συστήματα" ever, καθώς η δυναμικότητα της συμπεριφοράς του είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί και μοντελοποιηθεί. Η επιστήμη της ψυχολογίας προσπαθεί να βρει άκρη, αλλά καθώς αλλάζουν συνέχεια τα ερεθίσματα και η δομή της Κοινωνίας μας, είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί το "ενοποιημένο πεδίο" της Ανθρώπινης συμπεριφοράς. Επειδή το θέμα είναι μεγάλο, θα εστιάσω σε μία υποκατηγορία: την μοντελοποίηση και μελέτη της σύγχρονης συμπεριφοράς, εν μέσω τεχνολογίας, κοινωνικών δικτύων και του νέου Web. Αυτό σημαίνει κάτι σημαντικό: ότι πια όλοι μας έχουμε πρόσβαση σε τεράστια δομημένη ή αδόμητη ψηφιακή πληροφορία, σε πραγματικό χρόνο, ικανή να αλλάξει συμπεριφορές και προσεγγίσεις. Το θέμα που θέλω να τονίσω είναι αυτό ακριβώς: η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ και πως εμείς ως ανθρώπινα συστημικά όντα ΑΝΤΙΔΡΟΥΜΕ στην δυναμική πληροφορία και στην συλλογική αντίληψη.

Αυτό, στο λεξιλόγιο της Φυσικής και Μηχανικής ονομάζεται ΑΝΑΔΡΑΣΗ. Η ικανότητα δηλ. ενός δυναμικού συστήματος να αναπροσαρμόζεται αυτόματα σε διάφορες δυναμικές μεταβλητές, βάσει κάποιων σημάτων ελέγχου και ενός ή πολλών στόχων, οι οποίοι ως αρχική συνθήκη πρέπει πάντα να υφίστανται. Στο συγκεκριμένο μοντέλο λοιπόν, το σύστημα είναι ο άνθρωπος, οι δυναμικές μεταβλητές είναι η εξωγενής πληροφορία και τα ερεθίσματα που δέχεται, τα ελεγκτικά σήματα είναι η αλλαγή της συμπεριφοράς και ο τελικός στόχος συνήθως τίθεται από εξωτερική πηγή.

Για να κάνω το παράδειγμα πιο απτό, ο στόχος στην περίπτωσή μας είναι η Εξοικονόμηση Ενέργειας και η "πράσινη" συμπεριφορά. Πρόσφατα, στην Αθήνα έτρεξε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα projects ever: Η Δύναμη του 10 -> http://www.thepoweroften.gr/ το οποίο πολλοί ακούσανε και είδανε, αλλά λίγοι μάθανε και καταλάβανε τι ακριβώς έγινε στα παρασκήνια :-) ...Ήδη το project (το οποίο ήδη σχεδιάζεται να εφαρμοσθεί σε Ελληνικές εταιρίες και Οικιακούς Καταναλωτές, είναι υποψήφιο για βράβευση από τον ΟΟΣΑ στο eco-innovation και η ΕΕ έχει ζητήσει την επίσημη παρουσίασή του στις Βρυξέλλες, κάτι που θα γίνει σύντομα...), αποτελεί σημείο αναφοράς και σταθμό για την Ευρώπη, μιας και η Αμερική έχει να επιδείξει παρόμοι behavioral projects στον χώρο της Ενέργειας.

Στο project λοιπόν, εγκαταστάθηκαν ειδικοί έξυπνοι ψηφιακοί μετρητές Ηλεκτρικής Ενέργειας σε 10 σχολεία της Αττικής (ref: Intelen) και οι ενεργειακές καταναλώσεις των σχολικών κτιρίων καταγραφόντουσαν σε πραγματικό χρόνο (15 λεπτά που έφθανε εως και 10sec). Εν συνεχεία, δημιουργήθηκε ειδική ομάδα μαθητών και καθηγητών σε κάθε σχολείο, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για την εξοικονόμηση ενέργειας στο εκάστοτε σχολείο, βάσει ενός εξωτερικού στόχου. Η ομάδα δηλ. ήταν τα ελεγκτικά σήματα του συγκεκριμένου δυναμικού μοντέλου. Το πιο σημαντικό όμως είναι τα εξής 2 πράγματα: 1) η ενεργειακή κατανάλωση ΟΛΩΝ των σχολείων ψηφιοποιήθηκε και προβαλόταν προσαρμοστικά και σε πραγματικό χρόνο ΚΑΙ στις ομάδες εξοικονόμησης αλλά ΚΑΙ σε Web 2.0 interfaces και Κοινωνικά Δίκτυα (facebook, Twitter, etc) και 2) σε συνδυασμό με την μέτρηση, διάφορα workshops ενημέρωσης έτρεξαν σε όλα τα σχολεία παράλληλα, ενημερώνοντας για δράσεις και παρεμβατικές ενέργειες εξοικονόμησης. Με αυτό τον τρόπο μπορέσαμε να συσχετίσουμε το ερέθισμα με το αποτέλεσμα σε πραγματικό χρόνο, μπορέσαμε να αλλάξουμε ανθρώπινες συμπεριφορές συνδέοντας σε πραγματικό χρόνο, βάσει συλλογικών προσεγγίσεων (κοινωνικά δίκτυα και ομάδες) το ερέθισμα, την ενέργεια και το αποτέλεσμα αυτής...και καθώς οι ομάδες διαγωνιζόντουσαν μεταξύ τους σε ένα παιχνίδι (gamification), αυτό που πετύχαμε έιναι εξοικονόμηση ενέργειας γύρω στο 40% σε 10 εβδομάδες, ΜΟΝΟ ! με αλλαγή της Ενεργειακής συμπεριφοράς...Το φαινόμενο της χιονοστοιβάδας ακολούθησε (avalanche effect) καθώς η αλλαγή συμπεριφορών έγινε ΣΥΝΗΘΕΙΑ (habbit), δηλαδή επετύχαμε το μέγιστο: real-time information -> motivation -> behavioral change -> habbit

Πριν από περίπου 1,5 χρόνο, σε κουβέντα που είχα από το Mountain View με τον μέγιστο Ed Lu (πρώη NASA και advanced PM της Google, δημιουργός του Google Powermeter ο οποίος τώρα έχει αποσυρθεί και γράφει ένα βιβλίο...) μου εξηγούσε ΓΙΑΤΙ θα πρέπει όλοι ο καταναλωτές να έχουν ΑΜΕΣΗ εικόνα και ανάλυση της ενεργειακής τους κατανάλωσης: ο εγκέφαλος λειτουργεί με τέτοιο τρόπο που προσαρμόζεται σε αλλαγές συμπεριφοράς (motivation) ΜΟΝΟ εαν η ενέργεια, το ερέθισμα και το αποτέλεσμα είναι ΠΟΛΥ ΚΟΝΤΑ χρονικά μεταξύ τους. Φανταστείτε, καθώς καπνίζετε, ένας εσωτερικός sensoras να σας δίνει real-time σε ενδιαφέροντα infographics στο IPhone, το ποσό μόλυνσης του πνεύμονά σας, την κυκλοφορία της νικοτίνης και πίσσας και να υπολογίζει πιθανοτικά το υπόλοιπο της ζωής σας και την πιθανότητα καρκίνου στον πνεύμονα...είναι σίγουρο ότι αρκετοί θα αλλάζανε την συμπεριφορά τους ως προς το τσιγάρο.

Αυτό λοιπόν που έχει μεγάλη σημασία, είναι η χρήση των μοντέρνων Web 2.0 τεχνολογιών, η χρήση κοινωνικών δικτύων για σύγκριση και benchmarking και η χρήση μοντέρνων τενχικών metering και sensoring, να βοηθήσει στην αλλαγή (προς το καλό...) ανθρώπινων συμπεριφορών, μέσω ψηφιακών μέσων. Και αυτές οι εφαρμογές δεν θα είναι ΜΟΝΟ στην ενέργεια αλλά και στο social health, fitness, psychology, mood control και πολλά άλλα applications, τα οποία θα ενσωματωθούν στα κοινωνικά δίκτυα, δημιουργώντας ένα νέο κόσμο στο IT, μεταξύ social nets και sensor-like systems για innovation: Social Loop Networks .... stay tunned for an upcoming NEW start-up :-)