openscience

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε την 1η Αυγούστου στο περιοδικό Current Anthropology διαπιστώνει ότι τα ανθρώπινα κρανία άλλαξαν με τρόπους που υποδεικνύουν μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης, περίπου την ίδια χρονική περίοδο στην οποία ο πολιτισμός παρουσίαζε άνθιση.

"Οι σύγχρονες ανθρώπινες συμπεριφορές της τεχνολογικής καινοτομίας, της τέχνης και των ταχέων πολιτιστικών ανταλλαγών ίσως ήρθε την ίδια στιγμή που αναπτύξαμε μια πιο συνεργατική ιδιοσυγκρασία", δήλωσε ο επικεφαλής συντάκτης της μελέτης Robert Cieri, ένας μεταπτυχιακός φοιτητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Utah που ξεκίνησε αυτήν την εργασία ως τελειόφοιτος στο Πανεπιστήμιο Duke.

Η μελέτη, η οποία βασίζεται σε μετρήσεις σε περισσότερα από 1.400 αρχαία και σύγχρονα κρανία, παρουσιάζει το επιχείρημα ότι η ανθρώπινη κοινωνία προόδευσε, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να είναι πιο φιλικοί μεταξύ τους, γεγονός το οποίο συνεπάγεται λίγο λιγότερη τεστοστερόνη εν δράσει.

Τα έντονα φρύδια έφυγαν, τα κεφάλια στρογγύλεψαν και αυτές οι αλλαγές μπορούν να συνδεθούν άμεσα με τα επίπεδα τεστοστερόνης που δρουν στο σκελετό, σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο Steven Churchill, ο οποίος επέβλεπε το έργο του Cieri, το οποίο από μια πτυχιακή εργασία εξελίχθηκε σε 24σέλιδο άρθρο περιοδικού 3 χρόνια αργότερα.

Αυτό που δεν μπορεί να εξαχθεί από τα οστά είναι αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν λιγότερη τεστοστερόνη σε κυκλοφορία ή λιγότερους υποδοχείς για την ορμόνη.

Η ερευνητική ομάδα περιλαμβάνει επίσης τους ερευνητές γνωστικής λειτουργίας ζώων του Duke, Brian Hare και Jingzhi Tan, που αναφέρουν ότι αυτό το επιχείρημα είναι σύμφωνο με ό,τι έχει καθιερωθεί σε μη-ανθρώπινα είδη.

Σε μια κλασική μελέτη αλεπούδων της Σιβηρίας, τα ζώα που ήταν λιγότερο επιφυλακτικά και λιγότερο επιθετικά προς τους ανθρώπους είχαν μια διαφορετική, πιο νεανική εμφάνιση και συμπεριφορά μετά από αρκετές γενιές επιλεκτικής αναπαραγωγής.

"Αν βλέπουμε μια διαδικασία που οδηγεί σε αυτές τις αλλαγές σε άλλα ζώα, θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε ποιοι είμαστε και πώς φτάσαμε να είμαστε έτσι", σημείωσε ο Hare, ο οποίος μελετά επίσης τις διαφορές μεταξύ των πλησιέστερων πιθήκων συγγενών μας – των επιθετικών χιμπατζήδων και των ήρεμων, αγαπησιάρηδων μπονόμπο.

Αυτοί οι δύο πίθηκοι εξελίσσονται διαφορετικά, είπε o Hare, και ανταποκρίνονται με διαφορετικό τρόπο στο κοινωνικό άγχος. Οι αρσενικοί χιμπατζήδες βιώνουν μια ισχυρή αύξηση της τεστοστερόνης κατά τη διάρκεια της εφηβείας, κάτι που δεν ισχύει για τους μπονόμπο. Όταν αγχώνονται, οι μπονόμπο δεν παράγουν περισσότερη τεστοστερόνη, όπως κάνουν οι χιμπατζήδες, αλλά περισσότερη κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες.

Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις τους είναι ριζικά διαφορετικές και, σχετικά με τη διαπίστωση αυτή, τα πρόσωπά τους είναι επίσης πολύ διαφορετικά. "Είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς υπερόφρυο τόξο σε έναν μπονόμπο", πρόσθεσε ο Hare.

Ο Cieri συνέκρινε το υπερόφρυο τόξο (το οστό του κρανίου πάνω από την κόγχη του ματιού και πίσω από το φρύδι δηλαδή), το σχήμα του προσώπου και την εσωτερική χωρητικότητα 13 σύγχρονων ανθρωπίνων κρανίων ηλικίας μεγαλύτερης των 80.000 ετών, 41 κρανίων ηλικίας από 10.000 έως 38.000 ετών πριν από σήμερα, και ένα παγκόσμιο δείγμα 1.367 κρανίων του 20ου αιώνα από 30 διαφορετικoύς εθνικούς πληθυσμούς.

Η τάση που προέκυψε ήταν μια μείωση στο υπερόφρυο τόξο και μια βράχυνση του άνω προσώπου, γνωρίσματα τα οποία αντανακλούν γενικά μία μείωση στη δράση της τεστοστερόνης.

Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με το γιατί, μετά από 150.000 χρόνια ύπαρξης, οι άνθρωποι ξαφνικά έκαναν άλμα προς τα εμπρός στον τομέα της τεχνολογίας. Περίπου 50.000 χρόνια πριν, υπάρχουν πολλές ενδείξεις για την παραγωγή οστέινων και κεράτινων εργαλείων, θερμικά κατεργασμένου και τεμαχισμένου πυρολίθου, εκτοξεύσιμων όπλων, μυλόπετρων, εξοπλισμού για αλιεία και κυνήγι και ελέγχου της φωτιάς. Όλα αυτά προκλήθηκαν από μια μετάλλαξη του εγκεφάλου, από τα μαγειρεμένα φαγητά, από την έλευση της γλώσσας ή απλά από την πυκνότητα του πληθυσμού;

Η μελέτη του Duke υποστηρίζει ότι η ζωή σε ομάδες και η συνεργασία δημιούργησαν ένα έξτρα ευχάριστο κλίμα και μείωσαν την επιθετικότητα και αυτό, με τη σειρά του, οδήγησε στην αλλαγή των πρόσωπων και σε μεγαλύτερες πολιτιστικές ανταλλαγές.

"Αν οι προϊστορικοί άνθρωποι άρχισαν να ζουν πιο κοντά και να κληροδοτούν νέες τεχνολογίες, θα πρέπει να ήταν ανεκτικοί μεταξύ τους", δήλωσε ο Cieri. "Το κλειδί για την επιτυχία μας είναι η ικανότητα να συνεργαζόμαστε, να συμβιώνουμε ειρηνικά και να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο".