openscience

Η βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης και ιδίως της ενεργειακής αποδοτικότητας των προϊόντων καθώς και η ενθάρρυνση της αποδοχής τους στην αγορά αποτελούν τους κύριους στόχους μιας δέσμης που παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η δέσμη αυτή περιέχει μια σειρά εθελοντικών και υποχρεωτικών ενεργειών για την υποστήριξη μιας συνεκτικής και δυναμικής πολιτικής στην ΕΕ, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, και συμβάλλει στον ορισμό προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον, στην ενημέρωση των καταναλωτών μέσω της βελτίωσης της επισήμανσης και στην υποστήριξη της αγοράς των προϊόντων αυτών μέσω δημόσιων προμηθειών και φορολογικών κινήτρων.

Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, κ. Günter Verheugen, αρμόδιος για την πολιτική επιχειρήσεων και βιομηχανίας, δήλωσε ότι: «Η ΕΕ πρέπει να δώσει το παράδειγμα και να αποδείξει ότι η βιομηχανία είναι ικανή να συμβάλλει αποφασιστικά στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Η απάντηση στην πρόκληση αυτή θα δημιουργήσει μια κατάσταση επωφελή για όλους - περισσότερη ανάπτυξη, περισσότερες θέσεις εργασίας, περισσότερη προστασία του περιβάλλοντος.»

Ο αρμόδιος για το περιβάλλον Επίτροπος, κ. Σταύρος Δήμας, δήλωσε ότι: «Από την άποψη του αντικτύπου που ασκούμε στον πλανήτη, ζούμε πολύ πάνω από τις δυνατότητές μας. Οι ενέργειές μας ως καταναλωτών και παραγωγών, παγκοσμίως, είναι οι καθοριστικοί παράγοντες της αλλαγής τους κλίματος και της καταστροφής της φύσης. Ήρθε η ώρα να αλλάξουμε το είδος των προϊόντων που αγοράζουμε και να μετασχηματίσουμε τις μεθόδους παραγωγής μας. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή υποβάλλει προτάσεις για την ενθάρρυνση της μεταστροφής προς προϊόντα και τρόπους παραγωγής που να είναι ενεργειακά αποδοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον.»

Ο Επίτροπος κ. Andris Piebalgs, αρμόδιος για τις πολιτικές ενέργειας δήλωσε ότι: «Η δέσμη προωθεί ένα εκτεταμένο σύνολο μέτρων που θα συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ όσον αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας, προς όφελος τόσο του περιβάλλοντος όσο και των καταναλωτών της ΕΕ.»

Το σχέδιο δράσης απαριθμεί τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει η Επιτροπή σε 3 τομείς:

1. Νέα πολιτική προϊόντων

Αποδοτικότητα καταναλωτικών προϊόντων ως προς την ενέργεια και τους πόρους

Ελλείψει εθελοντικής δράσης, η οδηγία οικολογικού σχεδιασμού παρέχει το πλαίσιο για τη θέσπιση υποχρεωτικών ελάχιστων απαιτήσεων και εθελοντικών σημείων συγκριτικής αξιολόγησης για προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια. Στο μέλλον θα καλύπτονται επίσης όλα τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα - αυτά που δεν καταναλώνουν ενέργεια κατά τη χρήση, αλλά έχουν έμμεσο αντίκτυπο στην κατανάλωση ενέργειας. Έτσι θα καλύπτονται προϊόντα όπως οι συσκευές που χρησιμοποιούν νερό και τα παράθυρα. Για παράδειγμα, οι βρύσες και οι κεφαλές καταιονιστήρων (ντους) εξοικονόμησης νερού μειώνουν την κατανάλωση νερού και, επομένως, την ποσότητα ενέργειας που χρησιμοποιείται για το ζεστό νερό, χωρίς να αλλάζει η συμπεριφορά του χρήστη.

Υποχρεωτική επισήμανση

Η υποχρεωτική επισήμανση θα αναφέρει σχετικές με το περιβάλλον παραμέτρους για ένα ευρύτερο φάσμα προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων που καταναλώνουν ενέργεια και των συνδεόμενων με την ενέργεια προϊόντων.

Κίνητρα και δημόσιες προμήθειες

Η Επιτροπή προτείνει επίσης να είναι επιλέξιμα σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ, για την παροχή κινήτρων και για τις δημόσιες προμήθειες, μόνον τα προϊόντα που διαθέτουν ένα συγκεκριμένο επίπεδο ενεργειακής αποδοτικότητας ή περιβαλλοντικής καταλληλότητας - η οποία θα φαίνεται με κάποια κατηγορία επισήμανσης. Η παροχή κινήτρων, και σε ποια μορφή, θα εναπόκειται στα κράτη μέλη. Σήμερα χορηγούνται κίνητρα για πολύ διαφορετικά επίπεδα περιβαλλοντικής αποδοτικότητας στην ΕΕ, ορισμένες φορές σε πολύ γειτονικές μεταξύ τους περιφέρειες, κάτι που περιορίζει τις οικονομίες κλίμακας για προϊόντα με καλύτερη αποδοτικότητα (βλ. υπόμνημα 1). Επίσης, συνιστάται στα κράτη μέλη να θεσπίσουν κοινές πρακτικές για περιβαλλοντικές συμβάσεις, όσον αφορά τις προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών που (ακόμη) δεν καλύπτονται από το προαναφρθέν σχέδιο (βλέπε υπόμνημα 2).

Εθελοντική οικολογική επισήμανση

Το σύστημα οικολογικού σήματος της ΕΕ, με το οποίο επισημαίνονται τα πλέον φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα στην αγορά της ΕΕ, θα επεκταθεί ώστε να καλύπτει ένα ευρύτερο φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών, όπως τρόφιμα και ποτά, και θα καταστεί λιγότερο δαπανηρό και γραφειοκρατικό. Οι αλλαγές αυτές θα καταστήσουν το σύστημα πιο ελκυστικό στους κατασκευαστές και θα τους ενθαρρύνουν να προβούν σε κανοτομίες και να προσφέρουν περισσότερα προϊόντα αυτού του είδους.

Υπευθυνότητα των πωλητών λιανικής

Θα δημιουργηθεί ένα φόρουμ λιανικής πώλησης στο οποίο θα συμμετέχουν άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι ενώσεις παραγωγών και καταναλωτών. Το φόρουμ αυτό θα προετοιμάζει δράσεις για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής αποδοτικότητας μεγάλων πωλητών λιανικής, την προώθηση της αγοράς φιλικότερων προς το περιβάλλον προϊόντων και για την καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών.

2. Προώθηση της βελτιστοποιημένης παραγωγής

Με σκοπό την προώθηση μιας πιο βελτιστοποιημένης παραγωγής, οι προτάσεις προβλέπουν τα ακόλουθα:

* Ανάπτυξη στόχων και εργαλείων για την παρακολούθηση, τη συγκριτική αξιολόγηση και την προώθηση της αποδοτικής χρήσης πόρων και της οικοκαινοτομίας. Θα αναπτυχθεί ένα σύστημα εξακρίβωσης περιβαλλοντικών τεχνολογιών για την υποστήριξη της οικοκαινοτομίας, μέσω της αύξησης της εμπιστοσύνης σε νέες τεχνολογίες.
* Αναθεώρηση του EMAS, του συστήματος εθελοντικής οικολογικής διαχείρισης και ελέγχου της ΕΕ, για να αυξηθεί η αποδοχή του, ιδίως μεταξύ των ΜΜΕ, καθιστώντας τη συμμετοχή λιγότερο δαπανηρή και προσελκύοντας οργανισμούς εκτός ΕΕ.
* Ανάπτυξη μιας βιομηχανικής πολιτικής για οικολογικές βιομηχανίες, ξεκινώντας με την ανάλυση των εμποδίων όσον αφορά την επέκτασή τους και την πλήρη αποδοχή τους από άλλους κλάδους.
* Προώθηση της περιβαλλοντικής επίδοσης σε μικρές επιχειρήσεις (ΜΜΕ) με την παροχή εξατομικευμένων συμβουλών.

3. Βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή σε διεθνές επίπεδο

Με σκοπό την προώθηση των βιώσιμων προϊόντων σε παγκόσμιο επίπεδο, οι προτάσεις προβλέπουν τα ακόλουθα:

* Συμφωνίες υποστήριξης βιομηχανικών κλάδων, στο πλαίσιο των διεθνών διαπραγματεύσεων για το κλίμα.
* Προώθηση και ανταλλαγή ορθών πρακτικών σε διεθνές επίπεδο.
* Προώθηση διεθνώς του εμπορίου περιβαλλοντικά φιλικών προϊόντων και υπηρεσιών.

Παραδείγματα κερδών αποδοτικότητας και μείωσης του κόστους

Το 30% της ενέργειας που χρησιμοποιείται στα κτίρια μπορεί να εξοικονομηθεί με θετικές οικονομικές επιδράσεις έως το 2030. Η καλύτερη μόνωση των παραθύρων μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών CO₂ κατά περισσότερο του ενός πέμπτου, μειώνοντας το κόστος για τα νοικοκυριά. Σημαντικά κέρδη υπολογίζονται επίσης από τη χρήση συσκευών που συνδέονται με τη χρήση νερού, όπως μπάνια, ντους και βρύσες.