openscience

Τις προάλλες ξεκίνησα να μαζέψω υλικό για μια συνέντευξη με το Γιώργο Ζαρκαδάκη. Πριν συνεχίσω, ας αποδώσω "τα του Καίσαρος τω Καίσαρι": ο Ζαρκαδάκης όρισε την έννοια "επικοινωνία της επιστήμης" στην Ελλάδα και μάλιστα καταφέροντας να συνεργαστεί με κατεστημένες οντότητες, παραδοσιακά δύσκαμπτες, όπως τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, χωρίς να θυσιάσει καμιά από τις προσωπικές του, φιλοσοφικές ή όχι, αρχές. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας ήταν ένα καινούριο (για την Ελλάδα) ρεύμα εκπομπών και εντύπων, που όλα - μα όλα - ήρθαν μετά το περιοδικό Focus και την εκπομπή Εύρηκα (το "μετά" δεν είναι απαραίτητα χρονικό, αλλά μάλλον "σειρά κατάταξης" ή "αντικτύπου στην κοινωνία"). Σίγουρα ξεχνάω κάτι, όπως τα βιβλία του, η πρόσφατη ίδρυση του εκδοτικού οίκου "Αβγό " και η ενασχόλησή του με το Euroscience, αλλά όπως φάνηκε και στα ευρήματα της έρευνας που έκανα ενόψει της συνέντευξης, ο τύπος και η TV είναι τα μέσα στα οποία ο Έλληνας προσφεύγει για ενημέρωση, επιστημονική ή όχι - το internet πλησιάζει με γρήγορους ρυθμούς, αλλά είναι ακόμα μακριά.

Τι βρίσκει λοιπόν κανείς όταν ψάχνει - παραθέτω κάποια σταχυολογημένα αποτελέσματα και τα σχόλια κάποια άλλη στιγμή:

• τα στοιχεία βασίζονται σε δύο έρευνες, Ευρωβαρόμετρο (2001) και Γενική Διεύθυνση Έρευνας, European Research Advisory Board (Απρίλιος - Μάιος 2007, έκδοση Δεκέμβριος 2007). Η πρώτη έρευνα έγινε από την Market Analysis και η δεύτερη από την TNS ICAP σε δείγμα 1000 ατόμων, με τη μέθοδο του ερωτηματολογίου.

Ενδιαφέρον για πληροφόρηση - στοιχεία από το Ευρωβαρόμετρο:

• σε ό,τι αφορά στο ενδιαφέρον του κοινού σε σχέση με την πληροφόρηση από τα ηλεκτρονικά και τα έντυπα μέσα ενημέρωσης, οι αθλητικές και πολιτιστικές ειδήσεις ενδιαφέρουν περίπου το 55% του κοινού, οι επιστημονικές το 45% και η πολιτική και η οικονομία βρίσκονται στο 40%.
• Οι χώρες με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην επιστήμη και την τεχνολογία είναι αυτές που «παράγουν» το μεγαλύτερο ποσοστό αποφοίτων από την ανώτατη εκπαίδευση (Σκανδιναβία). Εξαιρέσεις: Ελλάδα (61% ενδιαφέρονται), στον αντίποδα: Γερμανία (30%)
• Λιγότερο από 30% των Ευρωπαίων ισχυρίζονται ότι είναι καλά πληροφορημένοι και ενδιαφέρονται για την Ε&Τ, ενώ 46% είναι στον αντίποδα. Στην Ελλάδα, 25% ενδιαφέρονται, αλλά δεν είναι καλά πληροφορημένοι!
• Οι Έλληνες έχουν εμπιστοσύνη στην επιστήμη σε ποσοστό 83%, πιστεύουν ότι οι επιστήμονες είναι υπεύθυνα άτομα σε ποσοστό 70% (30% Δανία, 20% Σουηδία) και έχουν σε εκτίμηση τους επιστήμονες σε ποσοστό 53%

Τα μέσα ενημέρωσης και οι επιστήμονες (συγκριτικά στοιχεία 2001 - 2007)

• Σημαντική αύξηση του ενδιαφέροντος του Έλληνα στον επιστημονικό, αλλά και το γενικό τύπο, μικρή αύξηση στην τηλεόραση, γενικά υστέρηση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις εφημερίδες γενικού περιεχομένου, υπεροχή στο internet.
• Οι Έλληνες σε ποσοστό 53% δεν είναι ικανοποιημένοι από τον τρόπο που τα μέσα ενημέρωσης χειρίζονται το αντικείμενο
• 82% όσων εργάζονται στα ΜΜΕ πιστεύουν ότι οι επιστήμονες παρέχουν αξιόλογες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες, αλλά μόνο το 37% είναι σε επαφή μαζί τους
• Οι πιο αξιόπιστες πηγές για τα ΜΜΕ είναι οι εξειδικευμένες επιστημονικές εκδόσεις (95%) και οι επιστήμονες (82%) - όσο πιο κοντά στην πηγή, τόσο καλύτερα
• Μόνο το 12% των αναγνωστών/τηλεθεατών πιστεύουν ότι τα μέσα προβάλλουν πιο συχνά την έρευνα που γίνεται στην Ελλάδα, ενώ για την έρευνα που γίνεται στην Ευρ. Ένωση και εκτός αυτής, τα ποσοστόα συχνότερης προβολής είναι 38% και 30% των αναγνωστών/τηλεθεατών, αντίστοιχα

Προτάσεις από τους δημοσιογράφους προς τους επιστήμονες:

• Ανάπτυξη ικανοτήτων αξιοποίησης των ΜΜΕ
• Κατανόηση του πώς λειτουργούν τα ΜΜΕ
• Αυξημένη διαθεσιμότητα στις εκκλήσεις των ΜΜΕ για ενημέρωση
• Παροχή εύληπτων πληροφοριών και λεπτομερειών για τα αποτελέσματα της έρευνας

Πίνακες με στατιστικά

Τι διαλέγουμε ως πηγή πληροφόρησης

Τι ενδιαφέρει το κοινό (2001)

Τι ενδιαφέρει το κοινό (2007)