Το λιώσιμο των πάγων της Ανταρκτικής μπορεί να είναι χειρότερο απ' όσο νομίζουμε



Πηγή

Nature Climate Change


Ένα νέο σημείο καμπής έχει προσδιοριστεί για το κλίμα. Ένα σχετικά μικρό παγωμένο σώμα συγκρατεί σαν πώμα, ένα τεράστιο όγκο πάγου στην Ανατολική Ανταρκτική. Αν και θα χρειάζονταν χιλιετίες για να γίνουν εμφανή τα πλήρη αποτελέσματα, η τήξη αυτού του εμποδίου από μόνη της θα οδηγούσε στην άνοδο της στάθμης των ωκεανών παγκοσμίως κατά 3-4 m.

"Η λεκάνη Wilkes στην Ανατολική Ανταρκτική είναι σαν ένα μπουκάλι σε κλίση", λέει ο επικεφαλής συντάκτης της μελέτης Matthias Mengel, ένας διδακτορικός φοιτητής στο Ινστιτούτο για την Έρευνα των Κλιματικών Επιπτώσεων στο Potsdam και συμπληρώνει: "Αν του βγάλεις το καπάκι, θα αδειάσει". Ωστόσο, η παρομοίωση μπορεί να δημιουργήσει μια ελαφρώς παραπλανητική εντύπωση. Το πέτρωμα στο μεγαλύτερο μέρος της λεκάνης είναι σταθερό κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, γεγονός που αποκρύπτεται από το πάχος του υπερκείμενου στρώματος πάγου. Οι πρόσφατες προσπάθειες να χαρτογραφηθεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η τοπογραφία της Ανταρκτικής, προσέφεραν νέες ευκαιρίες να δούμε πώς θα επηρεάσει η κλιματική αλλαγή λεκάνες σαν αυτή.

Η μεγαλύτερη ποσότητα νερού του κόσμου υπό μορφή πάγου βρίσκεται στην Ανατολική Ανταρκτική. Ενώ η Γροιλανδία περιέχει αρκετό πάγο για να αυξήσει την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας πάνω από 7 m και η Δυτική Ανταρκτική ελαφρώς λιγότερο, η αύξηση αυτή θα φτάσει τα 55 m στην περίπτωση της Ανατολικής Ανταρκτικής.

Η υποπαγετώδης λεκάνη Wilkes βρίσκεται νότια της Τασμανίας και οριοθετείται στα δυτικά από τα όρη Prince Albert. Αν και περιέχει λιγότερο από 10% του πάγου της Ανατολικής Ανταρκτικής, ο Mengel αποκαλύπτει στο περιοδικό Nature Climate Change ότι είναι ασυνήθιστα ευάλωτη.

"Μέχρι πρόσφατα, μόνο η Δυτική Ανταρκτική θεωρούνταν ασταθής, αλλά τώρα ξέρουμε ότι το δέκα φορές μεγαλύτερο αντίστοιχό της στην Ανατολή θα μπορούσε επίσης να κινδυνεύει", λέει ο καθηγητής Anders Levermann, ο επιβλέπων του Mengel. Η τελευταία έκθεση του IPCC προβλέπει ότι μόλις τα 16 cm της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, η οποία θα λάβει χώρα αυτόν τον αιώνα, θα έρθουν από την Ανταρκτική, αλλά ο Levermann αναφέρει πως: "Εάν το ήμισυ εκείνης της απώλειας πάγου συνέβαινε στην περιοχή του πώματος πάγου, τότε θα ξεκινούσε η εκφόρτιση. Πιθανόν υπερεκτιμήσαμε τη σταθερότητα της Ανατολικής Ανταρκτικής έως τώρα".

Οι θερμοκρασίες του αέρα σε αυτό το τμήμα της Ανταρκτικής σπάνια ξεπερνούν το μηδέν. Ωστόσο, όταν τα νερά στα ανοικτά των ακτών ζεσταθούν, μπορούν να λιώσουν τον πάγο με τον οποίο βρίσκονται σε επαφή. Επί του παρόντος, ο πάγος σε επαφή με τον ωκεανό κάθεται σε μια ράχη. Εάν η γραμμή, όπου συναντώνται πάγος και νερό, υποχωρήσει, θα εκτεθεί στη θάλασσα περισσότερος πάγος, επιταχύνοντας το ρυθμό τήξης, έτσι ώστε γρήγορα να ξεκινήσει ένας φαύλος κύκλος.

Κατά μία έννοια αυτό είναι μια πολύ μακροπρόθεσμη απειλή. Οι προσομοιώσεις των Mengel και Livermann δείχνουν ότι θα χρειαστούν 5-10.000 χρόνια για να λιώσει ολόκληρη η περιοχή και η επίδραση στη στάθμη της θάλασσας τους δύο επόμενους αιώνες θα είναι ήσσονος σημασίας σε σχέση με τη θερμική διαστολή και άλλη τήξη. Ωστόσο, αν η διαδικασία ξεκινήσει, θα ήταν σχεδόν αδύνατο να αντιστραφεί, ακόμα και αν θέσουμε το παγκόσμιο κλίμα υπό έλεγχο.

"Αυτό είναι το βασικό πρόβλημα εδώ", λέει o Mengel. "Eκπέμποντας όλο και περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου, θα μπορούσαμε να προκαλέσουμε τώρα αντιδράσεις που δεν θα είμαστε σε θέση να σταματήσουμε στο μέλλον". Έτσι, ακόμη και αν ο πληθυσμός του 22ου αιώνα παύσει όλες τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και αφαιρέσει ό,τι υπάρχει στην ατμόσφαιρα, ίσως θα υπάρχει ακόμη η ανάγκη να εγκαταλείψει τις χαμηλού υψομέτρου πόλεις, όπως η Νέα Υόρκη, το Τόκυο και η Σαγκάη εν όψει της ανόδου των υδάτων.

Αν αυτό δεν είναι ήδη ένας φοβερός εφιάλτης, ας σημειωθεί πως υπάρχουν αρκετές επίσης λεκάνες στην Ανατολική Ανταρκτική με παρόμοια τοπογραφία που δεν έχουν ακόμη μελετηθεί σε τέτοιο βαθμό, παρόλο που καμιά δεν έχει τόσο πολύ πάγο όσο η Wilkes. Το περισσότερο από το μητρικό πέτρωμα της Δυτικής Ανταρκτικής είναι ομοίως κάτω από το επίπεδο της θάλασσας, συμπεριλαμβανομένου του παγετώνα Pine Island, από τον οποίον αποκολλήθηκε ένα γιγάντιο παγόβουνο πριν δύο μήνες.