Αναβρασμός στην ερευνητική κοινότητα για τις συγχωνεύσεις φορέων και για την έλλειψη χρηματοδότησης στις βιβλιοθήκες



Πηγή

openscience.gr


Το Υπουργείο Ανάπτυξης προχώρησε στη ριζική αναδιάρθρωση των Ινστιτούτων που εποπτεύει, καταργώντας 3 φορείς, συγχωνεύωντας άλλους 19 σε 8, περιορίζοντας τα Διοικητικά Συμβούλια από 22 σε 8 και μειώνοντας τον αριθμό των μελών των ΔΣ από 192 σε 66. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου, "στόχος είναι ο περιορισμός του εκτεταμένου φαινομένου του κατακερματισμού των Κέντρων/Ινστιτούτων και των πολλαπλών επικαλύψεων, τόσο στο σύνολο του ερευνητικού ιστού της χώρας, όσο και στα ίδια τα ερευνητικά κέντρα", ενώ "παράλληλα, επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερη διαχείριση της έρευνας, ώστε να αυξηθεί η απόδοση της οικονομικής δαπάνης, να προωθηθεί η δημιουργία συνεργιών, μεταξύ συμπληρωματικών ερευνητικών ομάδων στα Ερευνητικά Κέντρα και να αξιοποιηθούν (ακόμη περισσότερο) τα επιστημονικά και τεχνολογικά αποτελέσματα."

Πιο συγκεκριμένα, συγχωνεύονται σε ένα ενιαίο ερευνητικό κέντρο με δραστηριότητα στον τομέα ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών το ΕΙΕ και το ΕΚΚΕ, όπως επίσης και το Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) με το Κέντρο Έρευνας Τεχνολογίας & Ανάπτυξης Θεσσαλίας (ΚΕΤΕΑΘ). Έτσι, τελικά, στην περιοχή της Αττικής διατηρούνται "μονοθεματικά", ως προς το γνωστικό τους αντικείμενο, ερευνητικά κέντρα:

  • το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, με δραστηριότητα στον τομέα των Κλιματικών Αλλαγών, του Περιβάλλοντος και των Φυσικών Καταστροφών (!)
  • το νέο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών "ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ", στο οποίο Περιορίζονται σε 3 από 8 τα ινστιτούτα που περιλαμβάνονται σε αυτό
  • το νέο ΕΙΕ, με δραστηριότητα στον τομέα των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, 
  • το Εθνικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών "ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΛΕΜΙΓΚ", στο οποίο μεταφέρονται τα Ινστιτούτα "Βιολογικών Ερευνών και Βιοτεχνολογίας" και "Βιολογίας" του ΕΙΕ και ΕΚΕΦΕ "ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ", αντίστοιχα, και συγχωνεύονται με Ινστιτούτα του "ΦΛΕΜΙΓΚ"
  • το Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας των Επικοινωνιών & της Γνώσης "ΑΘΗΝΑ", στο οποίο μεταφέρονται: το Ινστιτούτο "Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών" του ΕΚΕΦΕ "ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ" (συγχωνεύεται με το Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστημάτων), η ΕΔΕΤ ΑΕ και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) του ΕΙΕ
  • το Κέντρο ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της Εξοικονόμησης της Ενέργειας (ΚΑΠΕ)
  • το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), με τα πέντε ινστιτούτα του να περιορίζονται σε τρία και
  • το Ελληνικό Ινστιτούτο ΠΑΣΤΕΡ

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΕΚΚΕ, αλλά και ψήφισμα του ∆ιοικητικού Συµβουλίου του Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών, "η απόφαση που εξαγγέλθηκε υπήρξε αντικείμενο επεξεργασίας ερήμην των ερευνητών, των διοικήσεων των Ερευνητικών Κέντρων, όπως και του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) -που η ίδια η κυβέρνηση έχει συγκροτήσει- κάτι που αποτελεί κατάφορη παραβίαση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και στοιχειωδών κανόνων δημοκρατικής πρακτικής". Παράλληλα, "ο κατατεμαχισμός του, κατά γενική ομολογία επιτυχημένου, Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, (α) προκαλεί παρατεταμένη και μεγάλης κλίμακας απορρύθμιση της έρευνας σε όλα τα επίπεδα, (β) συνεπάγεται διασπάθιση πόρων και ανθρωπίνων δυνάμεων, και μεγάλες απώλειες εισροών λόγω της αναπόφευκτης   διακοπής ευρωπαϊκών προγραμμάτων, (γ) οπισθοδρομεί την έρευνα σε  παρωχημένες αντιλήψεις επιστημονικής μονομέρειας και «μονοθεματικότητας», ενώ η πολυμέρεια και η διεπιστημονικότητα αποτελούν σήμερα αξίες που έχουν αναγνωριστεί διεθνώς και στην Ελλάδα έχουν εισαχθεί ως πρωτοποριακή επιλογή από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και υπηρετούνται επί δεκαετίες με επιτυχία."

Την ίδια στιγμή, παρά τις επανειλημμένες υποσχέσεις του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες χρηματοδότησης της οριζόντιας δράσης των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών συμπεριλαμβανομένων των συνδρομών στα ηλεκτρονικά περιοδικά για την τριετία 2009-2011. Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού είναι η διακοπή της πρόσβασης των Ελληνικών Α.Ε.Ι. (Πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι.) και Ερευνητικών Ιδρυμάτων της χώρας σε περισσότερους από 9.000 τίτλους επιστημονικών ηλεκτρονικών περιοδικών. Σύμφωνα με το Σύνδεσμο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, "οι συνέπειες της διακοπής της πρόσβασης των ελληνικών ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων στα ηλεκτρονικά περιοδικά, ύστερα από 10 χρόνια αδιάλειπτης παροχής της υπηρεσίας αυτής, θα είναι ολέθριες για την υποστήριξη της έρευνας και της εκπαίδευσης στη χώρα μας, σε μια εποχή κατά την οποία η καινοτομία και η πρόσβαση στην πληροφορία αποτελούν βασική προϋπόθεση για την πρόοδο μιας χώρας."

Αξίζει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), η χώρα μας ξόδεψε το 2006 μόλις το 0,57% του ΑΕΠ της στην έρευνα και την ανάπτυξη, με το μέσο όρο των 27 χωρών να βρίσκεται στο 1,83% και των 15 στο 1,91%, ποσοστό που βρίσκεται πολύ μακριά από το στόχο του 3% που τέθηκε στη διάσκεψη της Λισαβώνας.