openscience

Οι αστρονόμοι του HARPS, του φασματογράφου που βρίσκεται στο Αστεροσκοπείο La Silla στη Χιλή και ερευνά το σύμπαν για πλανήτες μέχρι τώρα άγνωστους σε μας, ανακοίνωσε τον εντοπισμό μιας ομάδας 50 νέων εξω-πλανητών, η οποία περιλαμβάνει και 16 πλανήτες με το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της Γης (super-Earths). Μελετώντας τα χαρακτηριστικά όλων των πλανητών που έχει εντοπίσει μέχρι τώρα το HARPS, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στο 40% των πλανητών που μοιάζουν με τον Ήλιο αντιστοιχεί τουλάχιστον ένας πλανήτης ελαφρύτερος από τον Ερμή.

Ο Michel Mayor, από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης, που ηγείται της ομάδας επιστημόνων του HARPS, ανέφερε ότι «οι ανακαλύψεις του HARPS έχουν ξεπεράσει κάθε προσδοκία και περιλαμβάνουν ένα εξαιρετικά μεγάλο πλήθος super-Earths και πλανητών που μοιάζουν με τον Ποσειδώνα, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από αστέρια παρόμοια με το δικό μας Ήλιο. Το ακόμα καλύτερο είναι ότι τα νέα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι ανακαλύψεις συμβαίνουν με ταχύτερο ρυθμό».

Έξι χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του, το HARPS έχει ανακαλύψει πάνω από 150 νέους πλανήτες, χρησιμοποιώντας την τεχνική της μελέτης της φασματικής γραμμικής ταχύτητας, στην οποία παρατηρούνται αλλαγές στην εμφάνιση και την ταχύτητα των άστρων σαν συνέπεια των πλανητών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω τους. Παρατηρώντας 376 αστέρια σαν τον Ήλιο, οι αστρονόμοι υπολογίζουν την πιθανότητα τέτοια άστρα να «φιλοξενούν» πλανήτες χαμηλής μάζας, αντί για γίγαντες που αποτελούνται κυρίως από αέρια. Χάρη στις αναβαθμίσεις σε υλικό και λογισμικό, το HARPS είναι πλέον αρκετά σταθερό και έχει τέτοια ικανότητα ανάλυσης ώστε να αναζητά βραχώδεις πλανήτες που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη ζωή: μετά από δύο χρόνια μελέτης, η ομάδα επιστημόνων έχει ανακαλύψει πέντε τέτοιους πλανήτες με μάζα μικρότερη από το πενταπλάσιο της μάζας της Γης και σε αυτούς τους πλανήτες θα επικεντρωθούν τα μελλοντικά τηλεσκόπια για να βρουν ίχνη ή ενδείξεις οξυγόνου. Μάλιστα, ένας από αυτούς τους υποψήφιους πλανήτες, ο HD 85512 b, ο οποίος έχει σχεδόν τετραπλάσια μάζα από τη Γη, βρίσκεται στο άκρο της κατοικήσιμης ζώνης, μιας στενής ζώνης γύρω από ένα αστέρι στην οποία μπορεί να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή υπό κάποιες συνθήκες.

Τα αποτελέσματα αυτά κάνουν τους αστρονόμους να πιστεύουν ότι είναι κοντά στην ανακάλυψη κι άλλων τέτοιων πλανητών σε τροχιά γύρω από άστρα σαν τον Ήλιο. Ένα αντίγραφο του HARPS θα εγκατασταθεί στο Telescopio Nazionale Galileo στις Κανάριες Νήσους, ενώ μια βελτιωμένη και ισχυρότερη έκδοση με το όνομα ESPRESSO θα «τρέχει» στο Very Large Telescope του Νοτιο-Ευρωπαϊκού Αστεροσκοπείου μέχρι το 2016.