openscience

Στην έρημο Namib όπου η βροχή είναι σπάνια, αλλά η ομίχλη αρκετά συνηθισμένη, ένα σκαθάρι επιβιώνει συμπυκνώνοντας νερό στην πλάτη του, μέχρι να κυλήσουν σταγόνες στο στόμα του εντόμου. Αυτή η αρχή πλέον μεγεθύνθηκε σε μεγάλη κλίμακα, παρέχοντας μια πιθανή λύση στην απελπιστική έλλειψη νερού που μαστίζει τους πληθυσμούς πολλών ξηρών περιοχών του κόσμου. Δεν υπάρχει λύση που δε δοκιμάστηκε για να αντιμετωπίσει τις λειψυδρίες. Πηγάδια, τεχνικές ανακύκλωσης και μέθοδοι για τον καθαρισμό δηλητηριασμένου νερού, έχουν όλα προσελκύσει σημαντικές προσπάθειες, ιδίως αφότου το ίδρυμα Bill & Melinda Gates έθεσαν το θέμα ως προτεραιότητα για τους σημαντικούς πόρους τους.

Εντούτοις, πολλές από αυτές τις τεχνικές τα έκαναν ...θάλασσα: φοβερές στα χαρτιά, αλλά ακατάλληλες για τις συνθήκες του πραγματικού κόσμου. Τέτοιες τεχνολογίες, οικονομικά αποδοτικές, αντιπροσωπεύουν μονάχα επιμέρους λύσεις, λειτουργούν καλά όταν υπάρχει διαθέσιμη μια μόνιμη πηγή νερού, αλλά δεν εφαρμόζονται σε περιοχές όπου τα επιφανειακά ύδατα χάνονται στην εποχή της ξηρασίας και τα υπόγεια νερά είναι δυσεύρετα. Καθώς η αποψίλωση των δασών και η υπερθέρμανση του πλανήτη επεκτείνουν τις περιοχές όπου το νερό σπανίζει ή η παρουσία του είναι ακανόνιστη, κάτι άλλο χρειάζεται να γίνει.

Παρότι το νερό Warka πρέπει να αντιμετωπίζεται με προσοχή μετά από τόσες εσφαλμένες εκκινήσεις στο παρελθόν, έχει το πλεονέκτημα ότι είναι σχεδιασμένο να ταιριάζει με τις συνθήκες στις οποίες οι περισσότερες εναλλακτικές λύσεις αποτυγχάνουν. Οι πύργοι έχουν ένα πλαίσιο μπαμπού ή Juncus (γιούγκου) με ύψος 9 m, το οποίο συγκρατεί ένα πλαστικό δίχτυ. Καθώς η θερμοκρασία πέφτει κατά τη διάρκεια της νύχτας, το νερό συμπυκνώνεται πάνω στο δίχτυ και κυλά προς τα κάτω σε μια δεξαμενή, στο κάτω μέρος του πύργου. Όταν το σκαθάρι αντλεί μόλις λίγες σωτήριες σταγόνες από την ομίχλη της Namib, η πολύ μεγαλύτερη επιφάνεια των διχτυών επιτρέπει τη συγκέντρωση 100 λίτρων τη νύχτα σε ιδανικές συνθήκες. Χρησιμοποιείται δίχτυ, και όχι μια συμπαγής επιφάνεια, έτσι ώστε ο αέρας να μπορεί να κυκλοφορεί, φέρνοντας ακόμη περισσότερο νερό.

Όπως το θέτουν οι σχεδιαστές Arturo Vittori και Andrea Vogler: “Η ελαφριά δομή έχει σχεδιαστεί με παραμετρική γλώσσα προγραμματισμού, αλλά μπορεί να κατασκευαστεί με τοπικές τεχνικές και υλικά από τους κατοίκους του χωριού". Το σκαθάρι έχει αποδειχθεί πηγή έμπνευσης για πολλούς, αλλά το νερό Warka διεκδικεί την παραγωγή πολύ περισσότερου νερού, με λιγότερο κόστος απ' ό,τι οι προηγούμενες εκδόσεις, χάρη στο προσεκτικά διαμορφωμένο σχέδιο των Vittori και Vogler.

Ο πύργος νερού Warka πήρε το όνομά του από μια ενδημική συκιά της Αιθιοπίας και εξαρτάται για την επιτυχία του από μια μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της νύχτας. Δεδομένου ότι οι περιοχές της ερήμου είναι φημισμένες για τις τεράστιες θερμοκρασιακές μεταβολές, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου, οι πύργοι Warka πρέπει να αναπτυχθούν εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη.

"Δεν είναι μόνο οι ασθένειες που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε", είπε ο Vittori στο περιοδικό Smithsonian, αν και με 1400 παιδιά την ημέρα να πεθαίνουν από ασθένειες που σχετίζονται με το νερό, θα ήταν αρκετός αυτός ο λόγος. "Πολλά παιδιά της Αιθιοπίας από αγροτικά χωριά ξοδεύουν πολλές ώρες κάθε μέρα για να συλλέξουν νερό, χρόνο που θα μπορούσαν να επενδύσουν σε περισσότερο παραγωγικές δραστηριότητες και στη μόρφωση”, προσθέτει ο Vittori και καταλήγει: "Αν μπορούμε να δώσουμε στους ανθρώπους κάτι που τους επιτρέπει να είναι πιο ανεξάρτητοι, τότε μπορούν να ελευθερωθούν από αυτόν τον κύκλο".

Ο Vittori ελπίζει να εγκαταστήσει δύο πύργους Warka στην Αιθιοπία τον επόμενο χρόνο και πιστεύει πως “όταν οι ντόπιοι αποκτήσουν την απαραίτητη τεχνογνωσία, θα είναι σε θέση να διδάξουν σε άλλα χωριά και κοινότητες την κατασκευή του Warka". Αν και το κόστος είναι ακόμη δύσκολο να προσδιοριστεί, ο Vittori πιστεύει ότι οι πύργοι μπορούν να κατασκευαστούν με $500 ο καθένας, το ένα τέταρτο δηλαδή του κόστους των συστημάτων που καθαρίζουν ισοδύναμες ποσότητες νερού. Οι σχεδιαστές βρίσκονται σε αναζήτηση χορηγιών για να κάνουν την ιδέα πραγματικότητα. Παρότι η μπύρα Warka θα ήταν μια καταπληκτική εφαρμογή, οποιοσδήποτε θέλει να υποστηρίξει την ιδέα, μπορεί να έρθει σε επαφή με τους σχεδιαστές.