openscience

"Η ζωή κινείται πολύ γρήγορα. Αν δεν σταματάς να κοιτάς και γύρω σου κάποιες στιγμές, μπορεί να τη χάσεις". Τάδε έφη Ferris Bueller.

Είναι ίσως κλισέ σε αυτό το σημείο να αναφερθεί ότι ο κόσμος φαίνεται να γίνεται πιο τρελός / πιο γρήγορος / πιο αγχωτικός. Το άγχος μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, όπως η παχυσαρκία, η εξάρτηση από ουσίες και η κατάθλιψη. Μια νέα μελέτη με επικεφαλής τον Ronald Duman του Πανεπιστημίου Yale ανακάλυψε τον τρόπο με τον οποίο ένα συγκεκριμένο γονίδιο ρυθμίζει το πώς ο εγκέφαλος αντιδρά σε στρεσογόνους παράγοντες. Η ικανότητα ρύθμισης της έκφρασης αυτού του γονιδίου θα μπορούσε να μας προστατεύσει ενάντια στη βλάβη των νευρώνων.

Η κατάθλιψη είναι κάτι πολύ περισσότερο από το να αισθάνεται κανείς "πεσμένος". Μπορεί ουσιαστικά να προκαλέσει αλλαγές στον εγκέφαλο με την πάροδο του χρόνου. Η μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD) και το άγχος έχουν συσχετιστεί με την ατροφία των νευρώνων. Το στρες πιστεύεται ότι αυξάνει την έκφραση του γονιδίου REDD1, το οποίο με τη σειρά του αναστέλλει το γονίδιο mTORC1. Ο ρόλος του mTORC1 είναι να ρυθμίζει τη σύνθεση πρωτεϊνών με βάση τα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια. Τα αυξημένα επίπεδα REDD1, όπως έχει δειχθεί, μειώνουν τις συνδέσεις των συνάψεων στον εγκέφαλο, κάτι που μπορεί να επιφέρει συμπτώματα κατάθλιψης.

Έτσι, οι ερευνητές εξάλειψαν το γονίδιο REDD1 από ποντίκια και τα εξέθεσαν σε στρεσογόνες καταστάσεις. Διαπίστωσαν λοιπόν ότι οι ποντικοί διατήρησαν τις συναπτικές τους συνδέσεις, οι οποίες έμοιαζαν περισσότερο με κείνες της ομάδας ελέγχου που δεν είχε εκτεθεί σε στρες παρά με της ομάδας άγριου τύπου που υπέστη βλάβη από παρατεταμένο στρες. Τα ποντίκια χωρίς το γονίδιο REDD1 ήταν σε θέση να εκτίθενται σε στρες χωρίς να δείχνουν σημάδια νευρωνικής βλάβης. Χωρίς το REDD1, η πορεία του mTORC1 δεν ανεστάλη. Άλλοι ποντικοί παρουσίαζαν υπερέκφραση του REDD1, η οποία οδηγούσε σε μεγαλύτερο κίνδυνο για συμπτώματα κατάθλιψης και απώλεια περισσότερων συναπτικών συνδέσεων.

Η κεταμίνη είναι ένα φάρμακο με ευρεία ποικιλία φαρμακευτικών χρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχίας της ως αντι-καταθλιπτικό. Σε κατάλληλες δόσεις, μπορεί ουσιαστικά να ενεργοποιήσει το μονοπάτι του mTORC1. Αυτό επιτρέπει στο mTORC1 να παράξει τις πρωτεΐνες που απαιτούνται για την αποκατάσταση των χαμένων συναπτικών συνδέσεων. Καθώς η νευρωνική βλάβη αναστρέφεται, τα συμπτώματα της κατάθλιψης αρχίζουν να υποχωρούν.

Επί του παρόντος, υπάρχουν αγωγές για την κατάθλιψη βασισμένες στην κεταμίνη, οι οποίες εφαρμόζονται σε κλινικές δοκιμές με ανθρώπους. Η σύνδεση που πρότεινε η ομάδα του Duman μεταξύ των γονιδίων REDD1 και mTORC1 θα μπορούσε να δώσει στους σχεδιαστές φαρμάκων μια άλλη οδό μοριακής στόχευσης. Δεδομένου ότι ποσοστό 17% των Αμερικανών ενηλίκων παρουσιάζουν μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, μια θεραπεία με βάση την προσέγγιση αυτή, δεν θα μπορούσε απλά να ανακουφίσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης, αλλά στην πραγματικότητα να αναστρέψει την ίδια τη βλάβη.