openscience

Το πιο εκπληκτικό γεγονός που μπορώ να μοιραστώ μαζί σας για το σύμπαν είναι το γεγονός ότι τα άτομα που συνθέτουν τη ζωή στη Γη, τα άτομα που απαρτίζουν τον ανθρώπινο σώμα προήλθαν από τα μοναδικά ίσως γνωστά εργαστήρια στη φύση υπεύθυνα για τη μαζική παραγωγή χημικών στοιχείων: τα αστέρια.

Φανταστείτε αστέρια με τεράστια μάζα, 8 φορές μεγαλύτερα από τον ήλιο μας, γεμάτα υδρογόνο. Σύμφωνα με τους νόμους της φυσικής εκεί που υπάρχει μεγάλη συσσώρευση μάζας, η βαρύτητα είναι ισχυρότερη και δρα σαν ένας μηχανισμός συμπίεσης. Έτσι, το υδρογόνο στον πυρήνα συμπιέζεται και στριμώχνεται από τα εξωτερικά στρώματα του αστεριού τόσο πολύ που τα άτομα του ενώνονται και δημιουργούν ένα στοιχείο 4 φορές βαρύτερο, το ήλιο. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται συνεχώς καθώς η πίεση και η θερμοκρασία αυξάνονται και ο πυρήνας μετασχηματίζεται σε ολοένα και βαρύτερα χημικά στοιχεία εωσότου να αποτελείται εξ ολοκλήρου από σίδηρο. Ο σίδηρος είναι βαρύ και στέρεο στοιχείο που δεν επιδέχεται περαιτέρω μετασχηματισμό και καθιστά τα αστέρια ασταθή.

Ξαφνικά η υπερβολική πίεση και οι ακραίες θερμοκρασίες οδηγούν τα αστέρια μας σε ολοκληρωτική κατάρρευση με τη μορφή μιας μεγάλης έκρηξης που ονομάζεται έκρηξη υπερκαινοφανούς ή σούπερ νόβα. Τα εμπλουτισμένα με χημικά στοιχεία σωθικά των νεκρών αστεριών τώρα βρίσκονται διασκορπισμένα στο γαλαξία και αποτελούν μέρος του μεσοαστρικού νέφους. Το μεσοαστρικό νέφος είναι ένα σύννεφο αποτελούμενο από μια πληθώρα χημικών στοιχείων υπεύθυνα για τη δημιουργία νέων αστεριών, πλανητών και ουσιαστικά για τη θεμελίωση της ζωής.

Ας πάρουμε τώρα το σώμα ενός ανθρώπου 70 κιλών. Αυτό το σώμα αποτελείται από 7000 τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων άτομα! Το 67% αυτών των ατόμων είναι υδρογόνο, το χημικό στοιχείο που γεννήθηκε μαζί με το Σύμπαν πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα δύο τρίτα των ατόμων στο σώμα μας έχουν την ηλικία του σύμπαντος! Αλλά και τα υπόλοιπα 90 χημικά στοιχεία που συγκατοικούν μέσα μας προήλθαν από επιθανάτιες αστρικές εκρήξεις.

Ένας μεγάλος αστρονόμος είπε κάποτε ότι ο άνθρωπος είναι το μέσο για το Σύμπαν να γνωρίσει τον εαυτό του και ίσως αυτό το απόφθεγμα να αποτελεί και τον καλύτερο προσδιορισμό μας. Οπότε, την επόμενη φορά που θα κοιτάξετε τον έναστρο ουρανό μην αισθανθείτε μικροί και μηδαμινοί μπροστά στην απεραντοσύνη του. Σκεφτείτε ότι είστε κι εσείς κομμάτι του κοσμικού αυτού ωκεανού αφού το σύμπαν δεν είναι μόνο γύρω μας αλλά και μέσα μας. Γιατί είμαστε όλοι κυριολεκτικά και ίσως λίγο ποιητικά φτιαγμένοι από αστερόσκονη και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα!