openscience

Λίγες μέρες έμειναν για να φύγει και αυτή η χρονιά. Ένα από τα σημαντικά γεγονότα της χρονιάς στο χώρο της επιστήμης ήταν τα 20α γενέθλια του πιο επιτυχημένου αστρονομικού project, του Hubble Space Telescope. Η επέτειος εορτάστηκε με πλήθος εκδηλώσεων σε όλο τον κόσμο. Γράφτηκαν χιλιάδες αράδες για τη συνεισφορά του Hubble Space Telescope στην αστρονομία αλλά και για το πώς τα δεδομένα που συνέλεξε το τηλεσκόπιο επέτρεψαν στους επιστήμονες να αποκρυπτογραφήσουν κάποια από τα μυστικά του Σύμπαντος.

Το μοναδικό αυτό τηλεσκόπιο όμως δεν είναι απλά ένα αστρονομικό εργαλείο αλλά ένα φαινόμενο που έχει εισχωρήσει στην κουλτούρα της εποχής μας. Εικόνες από το Hubble έγιναν αφίσες, μπλουζάκια, εξώφυλλα δίσκων, εμφανίστηκαν σε έργα τέχνης και αποτέλεσαν έμπνευση καλλιτεχνών, είναι wallpaper σε οθόνες υπολογιστών.

Πως αλήθεια έγινε αυτό; Το Hubble σηματοδοτεί την αφετηρία μιας νέας προσέγγισης στην αστρονομική έρευνα όπου η προβολή της επιστήμης αποκτά σχεδόν ίδια βαρύτητα με την ίδια την επιστήμη. Για πρώτη φορά στήθηκε ένας ολόκληρος μηχανισμός προώθησης του τηλεσκοπίου και των επιστημονικών αποτελεσμάτων που βασίστηκαν στις παρατηρήσεις του. Στα γραφεία της ΝΑΣΑ υπάρχει πολυπληθής ομάδα με γραφίστες, προγραμματιστές, δημοσιογράφους και αστρονόμους με αποκλειστική δουλειά την προβολή του Hubble.

Το μοντέλο αυτό αποτέλεσε πρότυπο για όλες τις υπόλοιπες διαστημικές αποστολές της ΝΑΣΑ. To Hubble είναι ένα παράδειγμα του πως η εξωστρέφεια της επιστημονικής κοινότητας μπορεί να κάνει την επιστήμη ελκυστική στο ευρύ κοινό.

Πριν μερικούς μήνες έγραψα ένα άρθρο για το The Euroscientist. Εκεί προσπαθώ περιληπτικά να ρίξω μια ματιά στο φαινόμενο Hubble. Κατά τη διάρκεια της έρευνας για τη συγκεκριμένη δουλειά μίλησα με τον Ian Griffin , ο οποίος διετέλεσε επικεφαλής του Office of Public Outreach (OPO) την περίοδο 2001 – 2004. Για να κατανοήσει κανείς τις ρίζες του φαινόμενου Hubble αξίζει να διαβάσει το βιβλίο The Hubble Wars του J. Chaisson. Ο συγγραφέας υπήρξε ο πρώτος διευθυντής του OPO και εκείνος που χειρίστηκε με επιτυχία την πρώτη μεγάλη κρίση του Hubble, όταν οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το τηλεσκόπιο έπασχε από μυωπία! Στο βιβλίο καταγράφεται με χιούμορ και πολύ παρασκήνιο το πως η ΝΑΣΑ χειρίστηκε την κατάσταση και πως τελικά μια εν δυνάμει καταστροφή για το πρεστίζ της Υπηρεσίας μεταμορφώθηκε σε παγκόσμια επίδειξη των δυνατοτήτων της.

Διαβάστε το άρθρο και απολαύστε μοναδικές εικόνες από το Σύμπαν!