openscience

Οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες, οι οποίες προωθούνται σαν βοηθητική λύση για την απώλεια βάρους και την πρόληψη του διαβήτης, είναι πιθανό τελικά να επιταχύνουν την εκδήλωση της δυσανεξίας στη γλυκόζη και να επηρεάζουν αρνητικά το μεταβολισμό, αλλάζοντας τη σύσταση και τη λειτουργία της χλωρίδας του στομάχου και του εντέρου. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, οι Ισραηλινοί επιστήμονες Eran Elinav και Eran Segal, η ευρεία χρήση των τεχνητών γλυκαντικών στα ποτά και τα φαγητά μπορεί τελικά να ενισχύει την επιδημία παχυσαρκίας και διαβήτη σε όλον τον κόσμο, την οποία υποτίθεται ότι θα έπρεπε να καταπολεμά.

Για χρόνια, οι επιστήμονες προβληματίζονταν από το γεγονός ότι τα τεχνητά γλυκαντικά, αν και στερούνται θερμίδων, δε φαίνεται να βοηθούν στην απώλεια βάρους, ενώ κάποιες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να έχουν και το αντίθετο αποτέλεσμα. Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη, τα τεχνητά γλυκαντικά, αν και δεν περιέχουν σάκχαρα, επηρεάζουν σημαντικά την ικανότητα του οργανισμού να χρησιμοποιεί τη γλυκόζη. Η δυσανεξία στη γλυκόζη, η κατάσταση κατά την οποία το σώμα δε μπορεί να διαχειριστεί μεγάλες ποσότητες σακχάρων στη διατροφή, είναι το πρώτο βήμα για τα μεταβολικά σύνδρομα και την εκδήλωση διαβήτη στους ενήλικες.

Οι επιστήμονες έδωσαν σε ποντίκια νερό που περιείχε τις τρεις πιο συνηθισμένες τεχνητές γλυκαντικές ουσίες σε ποσότητες που προβλέπονταν από την Αμερικανική FDA. Αυτά τα ποντίκια εκδήλωσαν δυσανεξία στη γλυκόζη, σε αντίθεση με ποντίκια που έπιναν καθαρό νερό ή ακόμα και νερό με ζάχαρη. Η επανάληψη του πειράματος με ποντίκια διαφορετικού είδους και διαφορετικές δόσεις γλυκαντικών έδωσε τα ίδια αποτελέσματα.

Στην επόμενη φάση, οι επιστήμονες εξέτασαν την υπόθεση ότι η χλωρίδα του στομάχου εμπλέκεται με κάποιο τρόπο σε αυτό το φαινόμενο, θεωρώντας ότι τα βακτήρια αντιδρούν σε καινούριες ουσίες όπως τα τεχνητά γλυκαντικά, τα οποία ο οργανισμός μπορεί να μην αναγνωρίζει σαν τροφή. Πραγματικά, τα τεχνητά γλυκαντικά δεν απορροφούνται στη γαστρεντερική οδό, αλλά συναντούν τρισεκατομμύρια βακτηρίων στο πέρασμά τους. Οι επιστήμονες έδωσαν στα ποντίκια αντιβιοτικά για να εξαλείψουν τα βακτήρια του στομάχου τους, κάτι που αντέστρεψε τα αποτελέσματα των γλυκαντικών στο μεταβολισμό της γλυκόζης. Κατόπιν, μετέφεραν τη χλωρίδα από τα ποντίκια που κατανάλωσαν τα τεχνητά γλυκαντικά στα ποντίκια αυτά – το αποτέλεσμα ήταν να «μεταφερθεί» η δυσανεξία στη γλυκόζη και σε αυτά. Έτσι, έφτασαν στο συμπέρασμα ότι τα βακτήρια του στομάχου επηρεάζουν αρνητικά το μεταβολισμό του οργανισμού στον οποίο ζουν. Το ίδιο συνέβαινε όταν καλλιεργούσαν τα βακτήρια στο εργαστήριο, έξω από τον οργανισμό των ποντικιών, σε περιβάλλον τεχνητών γλυκαντικών. Μελετώντας τα βακτήρια, είδαν ότι ο πληθυσμός τους μεταβλήθηκε σημαντικά, εμφανίζοντας καινούριες λειτουργίες που γνωρίζουμε ότι βοηθούν στην εκδήλωση της παχυσαρκίας και του διαβήτη, τόσο σε ποντίκια, αλλά και σε ανθρώπους.

Στην επόμενη φάση, οι επιστήμονες μελέτησαν το αν η χλωρίδα του στομάχου λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο. Χρησιμοποιώντας το έργο Προσωπικής Διατροφής (Personalized Nutrition Project), μελέτησαν δεδομένα από τη μεγαλύτερη δοκιμή που έχει διεξαχθεί σε ανθρώπους, σε σχέση με τη διατροφή και τη χλωρίδα του στομάχου. Εδώ, εντόπισαν σημαντικές συσχετίσεις ανάμεσα στην κατανάλωση τεχνητών γλυκαντικών, τη διαφοροποίηση στη χλωρίδα του στομάχου και την τάση για δυσανεξία στη γλυκόζη. Παράλληλα, ζήτησαν από μια ομάδα εθελοντών που δεν κατανάλωναν τεχνητά γλυκαντικά να το κάνουν για μια εβδομάδα και μελέτησαν το επίπεδο γλυκόζης στο αίμα τους, καθώς και τη σύνθεση της χλωρίδα του στομάχου τους.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι πολλοί εθελοντές, αλλά όχι όλοι, είχαν αρχίσει να εκδηλώνουν δυσανεξία στη γλυκόζη μετά από μόλις μια εβδομάδα κατανάλωσης τεχνητών γλυκαντικών. Η διαφορά εξηγείτο από τη σύνθεση της χλωρίδας στο στομάχι και το έντερό τους, καθώς οι επιστήμονες εντόπισαν διαφορετικούς πληθυσμούς βακτηρίων, ένας από τους οποίους έχει συνδεθεί με την εκδήλωση δυσανεξίας. Η θεωρία τους είναι ότι αυτά τα συγκεκριμένα βακτήρια αντιδρούν με τα τεχνητά γλυκαντικά, εκκρίνοντας ουσίες που προκαλούν φλεγμονές παρόμοιες με αυτές που απαντώνται στην υπερκατανάλωση ζάχαρης, επηρεάζοντας την ικανότητα του σώματος να τη χρησιμοποιήσει.