Όλοι αισθανόμαστε ότι έχουμε τον απόλυτο έλεγχο των σκέψεων και των πράξεων μας, κύριοι του εαυτού μας, ελεύθεροι και ανεξάρτητοι. Καθώς όμως οι κλάδοι της βιολογίας και της μηχανικής αναπτύσσονται και συσχετίζονται εμφανίζεται έντονα και επιτακτικά το ερώτημα: «Μπορούμε να ελέγξουμε τον ανθρώπινο εγκέφαλο; Κι αν ναι πώς;»
Η αλήθεια είναι ότι ο εγκέφαλος μας είναι μια ηλεκτρική συσκευή, ένας βιολογικός υπολογιστής που συγκεντρώνει πληροφορίες από το περιβάλλον , χρησιμοποιεί ένα αχανές δίκτυο «καλωδίων» που ονομάζονται νευρώνες για να τις μεταφέρει στα διάφορα τμήματα του με τη μορφή ηλεκτρικών σημάτων, τις αποθηκεύει και τις επεξεργάζεται με τρομακτικές ταχύτητες. Επομένως μπορούμε να τον διασυνδέσουμε με άλλες ηλεκτρικές συσκευές μέσω διεπαφών. Στην πραγματικότητα εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι με προβλήματα ακοής επωφελούνται από αυτήν την τεχνολογία με ειδικά εμφυτεύματα στον κοχλία του αυτιού που έχουν τη δυνατότητα να μιμούνται τους ήχους αποστέλλοντας ηλεκτρικούς παλμούς στον εγκέφαλο.
Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να έχουμε τον απόλυτο έλεγχο του ηλεκτρισμού αφού καταλήγει να μεταφέρει σήματα ταυτόχρονα σε πολλούς νευρώνες του εγκεφάλου με αποτέλεσμα στην περίπτωση της ακοής, για παράδειγμα, το σήμα να αποβαίνει μη καθαρό και θολό. Για να επιλύσουν αυτό το πρόβλημα οι ερευνητές ανακάλυψαν ένα τρόπο να χρησιμοποιήσουν το φως ώστε να ερεθίζουν πιο στοχευμένα συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου. Αυτή η ανακάλυψη λοιπόν θεωρείται το κλειδί για τον ακριβή έλεγχο του εγκεφάλου!
Πρώτα όμως πρέπει να εκπαιδεύσουμε τα εγκεφαλικά μας κύτταρα να χρησιμοποιούν το φως σαν πηγή δεδομένων. Για να το πετύχουμε αυτό, θα επέμβουμε στο γενετικό κώδικα των συγκεκριμένων εγκεφαλικών κυττάρων που θέλουμε να ερεθίσουμε με τη βοήθεια ενός άκακου μη αναπαραγόμενου ιού και θα εισάγουμε γονίδια οργανισμών που χρησιμοποιούν το φως για να επιβιώσουν. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιούμε γονίδια από τα φύκη και τα αρχαιοβακτήρια που βρίσκονται στην έρημο Σαχάρα διότι έχουν παρόμοιους γενετικούς και κυτταρικούς μηχανισμούς και η εμφύτευση DNA είναι επιτυχής. Αυτά τα γονίδια λοιπόν κωδικοποιούν συγκεκριμένες πρωτεΐνες των δικών μας εγκεφαλικών κυττάρων (arrestin-2, rhodopsin and the alpha subunit of the cognate heterotrimeric G protein) μετατρέποντας τα σε ηλιακά κύτταρα. Φανταστείτε δηλαδή ότι έχετε μια σειρά από φωτοβολταικά κύτταρα στον εγκέφαλό σας!
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το φως που στέλνουμε με τη βοήθεια μια οπτικής πηγής (λέιζερ) πάνω σε αυτά τα τροποποιημένα κύτταρα να μετατρέπεται σε ηλεκτρικό σήμα δίνοντας τις κατάλληλες εντολές σε τμήματα του εγκεφάλου, ενώ τα υπόλοιπα εγκεφαλικά κύτταρα παραμένουν ανεπηρέαστα. Έτσι, ενεργοποιούμε ή απενεργοποιούμε οποιοδήποτε τροποποιημένο κύτταρο επιθυμούμε λόγω της ιδιότητας των φυκιών με την επίδραση μπλε φωτός να ερεθίζουν και να ενεργοποιούν τα νεύρα και των αρχαιοβακτηρίων αντίστοιχα με την επίδραση κίτρινου φωτός να καθησυχάζουν και να καταστέλλουν τα νεύρα.
Συνδέουμε λοιπόν αυτό το σκηνικό με το τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει τα συναισθήματα και μπορούμε να κάνουμε κάποιον χαρούμενο ή λυπημένο με το πάτημα ενός κουμπιού. Το συνδέουμε τώρα με τον κινητικό φλοιό και μπορούμε να ελέγχουμε τις κινήσεις των μελών του ανθρώπινου σώματος. Η τεχνοτροπία αυτή έχει ξεπεράσει τη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας και έχει μάλιστα εφαρμοστεί πειραματικά επιτυχώς στα ποντίκια.
Οι επιστήμονες άνοιξαν χειρουργικά το κεφάλι των ποντικιών τοποθέτησαν τον άκακο ιό με τα φωτοευαίσθητα γονίδια στις επιθυμητές περιοχές και έβαλαν και ένα καλώδιο από οπτικές ίνες το οποίο θα εξέχει από το κεφάλι του ποντικιού και μετά την εγχείρηση για να το συνδέσουν με τις οπτικές πηγές που θα εκπέμπουν φως στις κατάλληλες συνθήκες για να ερεθίζουν τα τροποποιημένα πλέον εγκεφαλικά τους κύτταρα. Έτσι, κατάφεραν να ελέγχουν τις κινήσεις του ποντικιού. Οι σκέψεις και οι πράξεις του είχαν χακαριστεί!
Από τα ποντίκια όμως μέχρι τον άνθρωπο υπάρχει ένα μεγάλο ηθικό και γνωστικό χάσμα που πρέπει να γεφυρωθεί για την ασφαλή και αποτελεσματική χρήση αυτής της τεχνολογίας. Από τη μια πλευρά αυτή η τεχνολογία μπορεί να ανοίξει πόρτες για τη θεραπεία ασθενειών όπως οι πολλαπλές σκληρώσεις, διαταραχές προσωπικότητας, κατάθλιψη, Αλτσχάιμερ απλά ενεργοποιώντας και απενεργοποιώντας τους κατάλληλους συνδυασμούς κυττάρων. Στο τομέα της έρευνας διευρύνει τις προοπτικές μας για τη χαρτογράφηση του εγκεφάλου και την ανάπτυξη του επιστημονικού κλάδου της νευρολογίας. Ένας μέσος άνθρωπος πάλι θα μπορούσε να βελτιώσει την όραση του και γενικότερα το επίπεδο ζωής του.
Παρόλα αυτά, καθώς καταφέρνουμε μέρα με τη μέρα ολοένα και περισσότερο να αναγνωρίζουμε ποιες περιοχές του εγκεφάλου ελέγχουν συγκεκριμένες σκέψεις και πράξεις, εξίσου αυξάνονται και οι κίνδυνοι κατάχρησης αυτής της τεχνολογίας αλλά και οι ηθικές αναστολές για τη χρήση της. Σενάρια καταστροφολογίας για χειραγώγηση ανθρώπων, πλύση εγκεφάλου, «τηλεκατευθυνόμενοι» στρατιώτες και άλλες σκηνές που θυμίζουν το 1984 του Όργουελ θα είχαν περιθώρια ρεαλιστικής πραγματοποίησης αν η τεχνολογία δε χρησιμοποιείται με σεβασμό στον άνθρωπο και τα δικαιώματα του.
Επομένως, γνωρίζοντας ότι μπορεί κανείς να έχει πρόσβαση σε αυτή την τεχνολογία θα θέλατε να την εκμεταλλευτείτε και πώς;